سلیاک در یک نگاه
- سلیاک یک بیماری خود ایمنی است که در تمام طول عمر همراه شما می باشد و منجر به عدم تحمل گلوتن می شود.
- از هر 100 نفر یک نفر مبتلا به این وضعیت می باشند.
- علائم شایع آن شامل: نفخ، دل درد، یبوست، اسهال، کاهش وزن، کم خونی، ریزش مو و .... می باشد.
- هنگامی که بیماری تشخیص قطعی داده شد تنها درمان فعلی آن رعایت رژیم غذایی فاقد گلوتن برای تمام طول عمرمی باشد.
بیماری سلیاک چیست؟
سلیاک یک بیماری گوارشی وراثتی می باشد که در اثر حساسیت به پروتئینی به نام گلوتن(پروتئینی که در گندم، جو و چاودار وجود دارد) ایجاد می شود.
زمانی که فرد مبتلا گلوتن دریافت می کند سیستم ایمنی فرد فعال می شود و به سلول های روده حمله می کند. این امر منجر به آسیب سطح جذبی روده شده و در نتیجه بدن قادر نخواهد بود مواد مغذی مانند چربی، پروتئین، کبوهیدرات، ویتامین ها و مواد معدنی را جذب کند.
کسانی که اقوام درجه یک آن ها(والدین، خواهر و برادر، فرزند) مبتلا به این بیماری می باشد شانس بیشتری برای ابتلا دارند.
نشانه های بیماری چیست؟
علائم این بیماری متعدد می باشد. به طور کلی در بیماری سلیاک درمان نشده سوء جذب ناشی از آسیب روده باریک وجود دارد. نشانه های شایع بیماری: کم خونی، اسهال مزمن، درد شکم، اختلال رشد، خستگی، تهوع، سردرد، نفخ، یبوست، زخم های دهانی می باشد.
تشخیص بیماری چگونه است؟
- آزمایش خون 2- نمونه برداری از روده
دو مرحله برای پی بردن به اینکه آیا شما مبتلا به سلیاک می باشید وجود دارد: غربالگری و تشخیص
چه کسانی باید غربالگری شوند؟
- کودکان( بالای 3 سال) و بزرگسالانی که علائم بیماری سلیاک را دارند
- اقوام درجه یک فردی که سلیاک در او تشخیص داده شده است (والدین، خواهر و برادرها، فرزندان)
- هر فردی با اختلالات خود ایمنی وابسته
چندین تست خونی برای غربالگری بیماری سلیاک وجود دارد. ولی معمول ترین این آزمایش ها اندازه گیری tTG-IgA می باشد. اگر نتایج آزمایشات شما مثبت شد پزشک نمونه برداری از روده را پیشنهاد خواهد داد تا بیماری شما تایید شود.
نکته مهم: قبل از انجام آزمایش خون و نمونه برداری به منظور تشخیص بیماری شما نباید از رژیم فاقد گلوتن پیروی کنید.
تشخیص به وسیله نمونه برداری از روده مشخص می شود. این کار توسط پزشک متخصص گوارش انجام می شود. نمونه از روده باریک گرفته می شود و میزان آسیب به سلول ها بررسی می گردد.
درمان سلیاک چیست؟
در حال حاضر تنها درمان بیماری سلیاک پیروی از رژیم فاقد گلوتن برای سراسرعمرمی باشد. این افراد باید از مصرف غذاهای حاوی گندم، جو و جو دوسر مانند نان پرهیز کنند. این بیماران باید با منابع مخفی گلوتن مانند داروها، سس ها و..آشنا باشند و آن ها را از رژیم غذایی خود حذف کنند.
امروزه غذاهای فرآیند شده و بسته بندی حاوی گلوتن مخفی می باشند که ممکن است به طور نااگاهانه توسط بیماران مصرف شوند.
بیماران باید همیشه برچسب مواد غذایی را به دقت مطالعه کنند و از فاقد گلوتن بودن محصولات اطمینان حاصل نمایند. (بخش رژیم فاقد گلوتن را مطالعه کنید)
حساسیت بیماران سلیاکی به گلوتن متفاوت می باشد ولی بیماران باید بدانند که گاهی اگرچه علامت بالینی در اثر مصرف گلوتن ممکن است وجود نداشته باشد ولی آسیب به سلول های روده ای اتفاق می افتد.
نکته: معمولا دریافت دارو مورد نیاز نیست مگر در برخی شرایط مثلا در افراد دچار درماتیت هرپتی فرم
سلیاک درمان نشده می تواند منجر به:
- کم خونی فقر آهن
- شروع زود هنگام پوکی استخوان
- نازایی و سقط جنین
- کمبود های ویتایمن و مواد معدنی
- بدخیمی های دستگاه گوارش
- تظاهرات عصبی: میگرن، حمله های صرعی، زوال عقل